عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی- مدیر برنامۀ خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه بینالمللی بحران با اشاره به تلاش کشورهای اروپایی عضو برجام برای فعالسازی مکانیسم ماشه تأکید کرد: این اقدام یک حرکت بسیار منفی خواهد بود، چراکه رژیم عدم اشاعه هستهای را تضعیف میکند. علاوه بر آن، احتمال حمله آمریکا یا اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران بهطور جدی افزایش خواهد یافت.
یوست.آر. هیلترمان، مدیر برنامۀ خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه بینالمللی بحران، در گفتوگو با عصرایران ضمن اشاره به تهدید اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه در پرونده هستهای ایران، هشدار داد چنین اقدامی میتواند به تشدید تنشها و حتی آغاز دور تازهای از درگیری میان ایران و اسرائیل منجر شود.
وی در توضیح سازوکار اسنپبک گفت: براساس توافق برجام در سال ۲۰۱۵، تحریمهای سازمان ملل علیه ایران لغو شد اما امضاکنندگان بندی را گنجاندند که در صورت مشاهده نقض توافق از سوی ایران، امکان بازگشت تحریمها در یک بازه ۱۰ ساله فراهم باشد. به گفته او، این دوره ۱۰ ساله در اکتبر ۲۰۲۵ به پایان میرسد. بنابراین اکنون آخرین فرصت برای گروه ۵+۱ است تا در صورت مشاهده نقض برجام و عدم اتخاذ اقدامات جبرانی از سوی ایران، تحریمهای سازمان ملل را بازگردانند.
مدیر برنامۀ خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه بینالمللی بحران در واکنش به تهدید ایران مبنی بر خروج از پیمان NPT اظهار کرد: این یک حرکت بسیار بد خواهد بود، زیرا رژیم عدم اشاعه هستهای را تضعیف میکند. رژیمی که البته خود کامل نیست، چرا که اسرائیل با وجود برخورداری از توان هستهای عضو آن نشده است. علاوه بر این، چنین اقدامی احتمال حمله آمریکا یا اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران را بسیار بیشتر خواهد کرد.
وی در ادامه افزود: اروپاییها با وجود ناکامی در بازگرداندن آمریکا به برجام همچنان قادر به فعالسازی مکانیسم ماشه هستند. هیچ مانعی در برابر آنها وجود ندارد. البته اروپاییها خواهان بازگشت واشنگتن به توافق بودند، اما قدرت لازم برای تحقق این هدف را نداشتند.
برخی تحلیلگران معتقدند حمله اسرائیل به ایران در حالی رخ داد که تهران و واشنگتن در حال مذاکره درباره برنامه هستهای بودند و این موضوع اعتماد ایران را بهطور کامل از بین برد. هیلترمان در پاسخ به این پرسش که آیا در چنین شرایطی هنوز امکان توافق یا مذاکره برای جلوگیری از فعالسازی مکانیسم ماشه وجود دارد، توضیح داد: احتمال رسیدن به توافق بسیار دشوار است. با این حال باید به خاطر داشت که اساساً هیچگاه اعتماد واقعی میان طرفین وجود نداشته است. تنها راه دستیابی به توافق در شرایط بیاعتمادی، استفاده از تضمینهای متقابل، تضمینهای خارجی یا ترکیبی از هر دو است.
وی در بخش دیگری از گفتوگو درباره نقش روسیه و چین تصریح کرد: بعید است ایالات متحده هیچیک از این دو کشور را به عنوان میانجی بپذیرد.
هیلترمان احتمال افزایش تنش میان تهران و تلآویو در صورت فعالسازی مکانیسم ماشه را بالا دانست و توضیح داد: این خطر نه تنها امکان دارد، بلکه بسیار محتمل است. اسرائیل در شرایط کنونی و با ضعف پدافند هوایی ایران، فرصت بیشتری برای اقدام میبیند.
این مقام گروه بینالمللی بحران در پایان تأکید کرد: با این حال، تا آخرین لحظه پیش از تصمیمهای بزرگ - چه درباره اسنپبک یا خروج از NPT و چه آغاز جنگی جدید -همچنان جایی برای دیپلماسی وجود خواهد داشت.